تنبلی تخمدان یا سندروم تخمدان پلی کیستیک

سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) که نام عامیانه آن بیماری تنبلی تخمدان است، این روزها در خانمها شیوع بالایی پیدا کرده است.

تنبلی تخمدان، بیماری ژنتیکی است که مبحث بسیار گسترده ای دارد و باعث می شود، کارآیی تخمدان تحت تاثیر قرار بگیرد و دچار مشکل شود.

علت دقیق بروز این بیماری هنوز مشخص نیست و نکته شگفت آور این است که حدود نیمی از زنان بدون اینکه خبر داشته باشند به این سندروم مبتلا هستند. در نتیجه برای بهبود آن نیز به فکر درمان نمی افتند.

دکتر فرشته دماری یام؛ متخصص زنان زایمان و نازایی و جراح زیبایی در این مطلب اطلاعات مفیدی در خصوص سندروم تخمدان پلی کیستیک ارائه می دهد.

تنبلی تخمدان چیست؟

به هم خوردن تعادل هورمونی در زنان به بیماری تنبلی تخمدان یا سندروم تخمدان پلی کیستیک منجر می شود.

تخمدان ها وقتی فولیکول های ریز را نمی توانند آزاد بکنند، باعث می شوند این فولیکول ها در اطراف تخمدان تجمع کنند. به دنبال آن تخمدان نمی تواند تخمک گذاری کند و در کارش اخلال ایجاد می شود. کیست های ریز و درشت تخمدان به بیماری تنبلی تخمدان می انجامد.

علل تنبلی تخمدان

تعداد زیادی از کیست ها در طول فرآیند سیکل ماهانه اتفاق می افتند. عمده کیست ها در دسته کیست های عملکردی جای می گیرند. انواع کیست ها در ادامه شرح داده می شوند:

• کیست های عملکردی: در هر سیکل ماهانه ساختارهای کیست مانند به نام فولیکول ایجاد می شود. فولیکول ها به تولید هورمون های استروژن و پروژسترون، در سیکل ماهانه می پردازند و در زمان تخمک گذاری، تخمک ازاد می کنند. البته در طول چرخه فولیکولها ممکن است کیست عملکردی ایجاد شود.
• کیست های درموئیدی: این نوع کیست ها با کیست های عملکردی متفاوت هستند و از سلولهایی که تخمک تولید می کنند بوجود می آیند.
• اندومتریوموز: اگر در حالتی سلولهای اندومتریال در خارج از بافت رحم رشد کنند کیست های اندومتریوموز را ایجاد می کنند. البته در صورت چسبیدن به تخمدان ها احتمال رشد تومور دارند.
• کیستادنوموز: این نوع کیست ها که متفاوت با کیست های عملکردی هستند، از بافت های تخمدانی پرورش پیدا می کنند و معمولا سرشار از مواد آبکی یا موکوس هستند.

علائم تنبلی تخمدان

معمولا بیشتر کیست ها نشانه خاصی ندارند و تعداد زیادی از کیست ها موجب بروز دردهای شکمی می شوند. چنانچه یکی از کیست ها بزرگ باشند بر مثانه فشار وارد می کند و در چنین صورت احساس دفع مکرر ادرار می کنید. شایع ترین نشانه ها و علائم تنبلی تخمدان عبارتند از:

• افزایش تدریجی موهای صورت و موهای زائد صورت و بدن
• افزایش ضخامت موهای صورت و بدن
• نازایی
• پریودهای نامنظم یا خونریزی زیاد در عادات ماهانه
• چاقی (به خصوص در ناحیه شکم و پهلو)
• بروز جوش و آکنه بدون دلیل مشخص
• مقاومت بدن به تاثیر انسولین در بیماران دیابتی
• عدم تخمک گذاری
• اسکین تگ در زیر بغل و گردن (نوعی ضایعه پوستی و خوش خیم)
• تیرگی پوست بازو، گردن، سینه و ران
• استرس، اضطراب و افسردگی
• آپنه خواب (قطع و وصل شدن تنفس در خواب)
• ابتلا به بیماری سرطان رحم بویژه در زنان 40 تا 50 ساله
• ابتلا شدن به بیماری هایی نظیر تیروئید، دیابت، تومورهای مغزی، بیماری های کلیوی و …

تشخیص بیماری تنبلی تخمدان

پس از اینکه علائم بالا را مشاهده کردید، به یک پزشک متخصص زنان زایمان و نازایی مراجعه کنید.

پزشک، پس از گرفتن شرح حال از بیمار، گرفتن قد و وزن، بررسی موهای زائد و گرفتن فشار خون برای تشخیص دقیق تر انجام برخی از آزمایش ها را تجویز می کند.

آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون های مردانه بسیار تاثیرگذار است. سونوگرافی هم ضخامت رحم، ظاهر تخمدان ها، کیست تخمدان، فیبروئید و انسداد احتمالی مجاری ادرار را مشخص می کند. در سونوهیستروگرافی نیز محلول سالین به درون رحم تزریق می شود تا وضعیت رحم بهتر دیده شود.

در برخی از اوقات پزشک برای بررسی تخمدان ها و رحم معاینه لگن را هم انجام می دهد.

مجموع این بررسی ها، پزشک را به تشخیصی دقیق می رساند تا بتواند روش درمانی مشخصی را اجرایی کند.

درمان تنبلی تخمدان

درمان قطعی برای تنبلی تخمدان وجود ندارد. متخصصان زنان و زایمان فقط می‌توانند علایم این بیماری را به کمک روش های درمانی کاهش دهند. همچنین در درمان تنبلی تخمدان باید صبوری به خرج داد. بیماران نباید گمان کنند این بیماری با یک یا دو نسخه پزشک و مصرف یک دوره دارو درمان تمام شده و رفع می شود.

سندروم تخمدان پلی کیستیک بیماری است که ممکن است تا زمان یائسگی با خانمها همراه باشد. پس می توان با کنترل بیماری کاری کرد که دردسرساز نشود.

تغییر سبک زندگی

اولین، مهم ترین و بهترین قدم برای درمان سندروم پلی کیستیک، تغییر سبک زندگی است.

بیماران می توانند با کاهش مصرف غذاهای چرب، انجام فعالیت های ورزشی مرتب و منظم، کاهش مصرف کربوهیدرات ها، افزایش مصرف پروتئین های مصرفی به نسبت مواد غذایی مصرف شده، کاهش وزن، مصرف غذاهای سالم و پرهیز از مصرف فست فود، دوری از استرس و اضطراب به بهبود این بیماری کمک زیادی بکند.

همچنین دوری از ازدواج های دیرهنگام و بارداری های سر موقع به کاهش تبعات این بیماری کمک می کند.

درمان دارویی

زمانی که مشخص شود، بیمار بر اثر تنبلی تخمدان، مشکلاتی در چرخه قاعدگی، ناباروری و یا موهای زائد برایش ایجاد شده باشد، پزشک، داروهایی را برای رفع این مشکل تجویز می کند.

قرص هایی مانند سیپروترون کامپاند (دیان) diane، اسپیرونولاکتون (برای مشکل موهای زائد) و متفورمین از سری داروهایی هستند که به بهبود بیماری تنبلی تخمدان کمک می کنند.

قرص های پروژسترون در کسانی که تمایل به مصرف قرص جلوگیری ندارند یا سن شان بالای 35 است، تجویز می شود.

برای رفع مشکل نازایی نیز داروی تحریک تخمک گذاری کمک کننده هستند. در ادامه درمان و عدم نتیجه گیری پس از چند ماه، آمپول گنادوتروپین از سوی پزشکان تجویز می شود. در نهایت و در صورت عدم موفقیت با انجام روش لاپاراسکوپی، قسمت سطحی تخمدان خراش داده می شود و به دنبال آن کاهش فولیکول های سطحی را در پی داشته و بارداری اتفاق می افتد.

انجام جراحی

تخمدان پلی کیستیک سندرومی ادامه دار است که با راه های درمانی که در بالا گفته شد می توان این مشکل را حل کرد.

اما به ندرت و در موارد خاص از سوی پزشک برخی روش های جراحی مانند جراحی کوتریالزول تخمدان انجام می گیرد.

رابطه مهم تنبلی تخمدان و ناباروری

خانم هایی که به تنبلی تخمدان مبتلا هستند، در صورت بارداری، احتمال سقط جنین درون آنها بسیار زیاد است.

همچنین در زنان حامله مبتلا به سندروم پلی کیستیک، پره اکلامپسی یا مسمومیت حاملگی زیاد اتفاق می افتد که این موضوع نیز در صورت عدم درمان به موقع به سقط جنین می انجامد.

احتمال دیابت بارداری در زنان مبتلا به تنبلی تخمدان بسیار قوت می گیرد که به بزرگ شدن نوزاد منجر شده و دشواری در زایمان را بوجود می آورد.

در صورتی که بیماری سندروم پلی کیستیک داشته باشید، باردار هم باشید و فرزندتان دختر باشد احتمال ابتلای فرزند شما به این سندروم در آینده بسیار بالا است.

نتیجه

سندروم تخمدان پلی کیستیک، بیماری است که شاید تا آخر عمر با فرد همراه باشد. تنها برای بهبود، کنترل بیماری و درگیر نشدن با بیماری های دیگر به دنبال این سندروم باید برای درمان آن اقداماتی تحت نظر متخصص زنان و زایمان انجام داد. در صورت تمایل نیز می توانید به مطب دکتر فرشته دماری یام؛ متخصص زنان زایمان نازایی و جراح زیبایی در ارومیه مراجعه کنید.